Lees het artikel via www.knack.be
Fractieleider Peter Van Rompuy (cd&v) legt in het Vlaams parlement een nota neer om te komen tot een grondige hervorming van de intra-Belgische begrotingsafspraken. “Met dit versterkt begrotingskader worden alle regeringen van dit land voor hun eigen budgettaire verantwoordelijkheid geplaatst. Door middel van striktere begrotingsafspraken wordt elke regering ertoe gebracht om te vegen voor eigen deur en niet langer te hopen dat andere regeringen zullen inspringen om alsnog te voldoen aan de gezamenlijke Europese begrotingsdoelen voor heel België. Vooral de Brusselse begroting is compleet aan het ontsporen. Het mag niet de bedoeling zijn dat de Brusselse regering erop zou speculeren dat de andere regeringen uiteindelijk het gat in de Brusselse begroting wel zullen compenseren. Daarom stel ik voor een ‘geen-compensatie-clausule’ in te voeren,” stelt Van Rompuy.
Budgettaire situatie blijft precair, in het bijzonder in Brussel
De begrotingssituatie van België in zijn geheel blijft erg precair. In 2025 loopt het tekort op tot 5,1% van het BBP (€ 35 miljard), ver boven de Europese norm van 3%. Vorig jaar plaatste de Europese Commissie België onder verscherpt toezicht. Het is tien jaar geleden dat ons land nog onder de ‘buitensporig tekort procedure’ werd geplaatst.
Vorig jaar steeg het Belgisch tekort in het bijzonder omwille van de verslechterende budgettaire toestand van de deelstaten, met een tekorttoename van 0,4%. Het is dus meer dan ooit van belang dat alle regeringen voor hun budgettaire verantwoordelijkheid worden geplaatst. Zowel de Vlaamse, federale, Waalse en Franstalige regering hebben intussen begrotingsplannen opgesteld om het tekort op termijn onder controle te krijgen. Enkel in Brussel is er nog steeds geen regering en dus ook geen begroting, ook al staat het gewest voor – veruit – de grootste inspanning. Volgens de Hoge Raad voor Financiën moeten alle uitgaven in Brussel de komende vijf jaar op het huidige niveau bevroren worden. En toch lag de budgetoverschrijding in Brussel bij het begin van dit jaar opnieuw honderden miljoenen boven de toegelaten voorlopige twaalfden.
Vlaams fractieleider Peter Van Rompuy benadrukt de ernst van de situatie: “België zit financieel in zwaar weer en de Europese Commissie kijkt kritisch toe. In zo’n situatie kan het niet dat de Brusselse regering zijn deel van de saneringsinspanning naast zich neer zou leggen en de rekening doorschuift naar de andere regeringen. Ook de federale regering heeft geen overschot om Brussel onvoorwaardelijk bij te springen.”
Duidelijke afspraken en handhaving
In 2013 werd een samenwerkingsakkoord gesloten waarin het kader wordt bepaald waarbinnen de begrotingsdoelstellingen die opgelegd worden door de EU worden verdeeld over de verschillende overheden van dit land. Maar de verschillende overheden kwamen sindsdien nooit tot een akkoord over de exacte verdeling bij de jaarlijkse indiening van de begroting bij de Europese Commissie. “Daardoor bleven de adviezen van de Hoge Raad van Financiën tot dusver dode letter,” stelt Van Rompuy.
Daarom wil Van Rompuy de instrumenten in dit begrotingskader versterken en nieuwe waarborgen invoeren. “De versterking van de interne begrotingsnormen is trouwens een Europese verplichting die deel uitmaakt van het nieuwe Begrotingspact dat sinds vorig jaar van kracht is in heel de EU. Meer in het bijzonder stelt Van Rompuy de volgende aanpassingen voor aan het bestaande samenwerkingsakkoord:
De adviezen van de Hoge Raad van Financiën worden automatisch van toepassing, tenzij alle regeringen unaniem beslissen om ervan af te wijken (= omkering van het bestaande principe). Indien een regering significant afwijkt van de afgesproken begrotingsdoelstellingen, stelt de HRF een correctiepad voor over een termijn van 18 maand. Om de regeringen meer te responsabiliseren bij het naleven van de gemaakte afspraken stelt Van Rompuy bijkomend voor dat:
- Het ‘comply or explain’-principe wordt strikter toegepast: wie afwijkt van de afspraken, moet publiek uitleggen waarom. (‘name and shame’)
- Indien de Europese Commissie België een boete zou opleggen, dan wordt deze verdeeld over de verschillende regeringen van dit land a rato van de afwijking ten aanzien van de intern afgesproken begrotingsdoelstellingen. Tot dusver heeft de Europese Commissie nog nooit een boete opgelegd. Het nieuwe Begrotingspact voorziet wel een meer getrapt sanctioneringsmechanisme.
- Elke overheid moet financieel op eigen benen staan en mag er niet op speculeren dat andere overheden wel zullen inspringen om de eigen overschrijding van de begrotingsdoelstelling (zoals bepaald door de HRF) te compenseren binnen het totale Belgische begrotingstekort (‘geen compensatie clausule’);
Van Rompuy onderstreept het belang van deze hervormingen: “Er bestaan al regels om begrotingsdiscipline af te dwingen, maar ze worden niet toegepast. Dat moet veranderen. We hebben nood aan een meer sluitend kader met duidelijke regels en een effectieve opvolging. Wel wordt in lijn met Europese regels een uitzonderlijke ontsnappingsclausule voorzien voor (natuur)rampen en exogene schokken (militair, financieel).”
Cd&v wil voorkomen dat de intra-Belgische begrotingsafspraken nog langer dode letter blijven en ervoor zorgen dat elke overheid zijn verantwoordelijkheid neemt. Peter Van Rompuy roept met deze nota vanuit het Vlaams parlement de Vlaamse Regering op om samen met de andere overheden een sluitend begrotingskader uit te werken.