“Onze vrijheid-blijheid is te ver doorgeschoten”, zo stelt liberaal fractieleider Egbert Lachaert. Wanneer ook politici uit andere partijen beginnen in te zien dat onze samenleving ten prooi valt aan individualisme en consumentisme, kan ik dat als cd&v’er enkel maar toejuichen. De problemen van vereenzaming en verwaarlozing in onze samenleving zijn immers reëel en raken het leven van heel veel Vlamingen. Het stijgend aantal burn-outs en angststoornissen zijn hiervan jammer genoeg het meest herkenbare symptoom.
Recent schreef ik nog een opinie over de groeiende kloof in onze samenleving tussen mensen die kunnen rekenen op een hecht sociaal netwerk en mensen die het gevoel hebben ‘er in deze wereld helemaal alleen voor te staan’. Dat gevoel van sociaal isolement leeft onder alle leeftijden en in alle lagen van de bevolking. Het is dit sluimerend maatschappelijk onbehagen dat ook de echte brandstof vormt voor het populisme.
Lachaert was deze week trouwens niet de enige die het aandurfde om het opnieuw te hebben over christendemocratische waarden zoals ‘gemeenschap’ en ‘zingeving’. Ook de nieuwe voorzitter van N-VA – Valerie Van Peel- wil de eerder kille economische lijn van haar partij nu inruilen voor die van een ‘gemeenschapspartij’. Het is een stap vooruit dat steeds meer politici beginnen in te zien dat het neoliberale ‘ieder voor zich’ moeilijk te rijmen valt met een hecht sociaal weefsel waar mensen nog om elkaar bekommerd zijn. Er sluipt blijkbaar een christendemocratische reflex binnen in de gedachten van zowel liberalen als Vlaams-nationalisten.
Toch moeten we als cd&v bescheiden blijven. Ook wij hebben de oprukkende individualisering de voorbije decennia niet kunnen tegenhouden. We moeten toegeven dat in onze eigen politieke actie soms ook enig liberalisme is binnengeslopen. Ook wij hebben de burger wel eens aanzien als een ‘consument van de overheid’ en te weinig als burger met rechten én plichten ten aanzien van elkaar. Vergissingen uit het verleden moeten we durven erkennen, dat werkt louterend. Het komt er nu vooral op aan om van deze opportuniteit gebruik te maken om christendemocratische waarden zoals ‘verantwoordelijkheidszin’, ‘rechten en plichten’, ‘lokale verbondenheid’ en ‘verenigingsleven’ terug in het hart van ons publieke debat te plaatsen.
Het zou een gemiste kans zijn om dit debat te reduceren tot een al te doorzichtige poging van N-VA en VLD om ‘naar het centrum te komen’, zogezegd met het oog op een politieke herverkaveling. Laten we daarentegen van hun ommekeer ten volle gebruik maken om onder partijen een volwassen debat te houden over hoe we het sociaal isolement in onze samenleving echt kunnen terugdringen. Een volwassen debat over welke waarden we moeten delen om als samenleving terug hechter te worden. Daar hebben we meer dan ooit nood aan in onze steeds diversere samenleving. Daar snakken veel mensen vandaag echt naar.
Kortom, hoe hoger thema’s zoals ‘gemeenschap’ en ‘normen en waarden’ op de agenda van de politiek staan, hoe beter. Ik juich dan ook ten volle toe dat de klassieke waarden van de christendemocratie nu plots terug springlevend zijn. Als cd&v hoeven we onszelf alvast niet heruit te vinden, het gemeenschapsdenken zit in ons DNA!