Geen samenvallende verkiezingen

Update: Senator Peter Van Rompuy dient wetsvoorstel in tot herschikking van verkiezingen: wetsvoorstel tot invoering van verkiezingssalvo.

Bonussen kunnen nog enkel als ze geen snelle winsten, maar wel lange termijn resultaten stimuleren. Maar hoe zit het met de ‘democratische’ bonussen: verkiezingen?

In ons land volgen verkiezingen elkaar aan zo’n hels tempo op dat een lange termijn politiek nog amper zuurstof krijgt. De afgelopen 6 jaar trokken we al 4 maal naar het stemhokje. De volgende 6 jaar wachten ons opnieuw 4 verkiezingen.

Elke verkiezing is een democratische feestdag. Maar door al die feestdagen dreigt het echte werk te blijven liggen. Een verkiezingscampagne is immers een onvruchtbare periode. Regeringen die diepgaande hervormigen doorvoeren in het oog van de verkiezingen zijn niet moedig. Ze bestaan gewoon niet. En als het dan toch een zeldzame keer gebeurt, blinkt de maatregel nooit uit in schoonheid. Deze vaststelling getuigt niet van enig cynisme, wel van een minimum aan realiteitszin. Verkiezingskoorts vormt de onvermijdelijke andere kant van de democratische medaille.

Ons land heeft nochtans nood aan een diepgaande socio-economische en staatshervorming. Grote hervormingen vragen evenwel niet alleen moed, maar ook geduld. Aan de laatste grote staatshervorming, de Sint-Michielsakkoorden van ‘93, ging meer dan twee jaar onderhandelen vooraf.

En de resultaten van een nieuw economisch beleid worden pas vele jaren later zichtbaar. Als een politicus de tijd niet krijgt om te oogsten wat hij zaait, verliest hij elke stimulans om moed te tonen.

Electorale stabiliteit is dan ook geen doel op zich. Het is een middel tot een ander doel, met name meer politieke daadkracht. Er moet dus een einde komen aan de permanente verkiezingskoorts waarin ons land zich bevindt.

Een vaak gehoorde oplossing is de invoering van samenvallende verkiezingen. Ik verzet mij daar tegen. Het zou de Vlaamse verworvenheden doen ondersneeuwen en de responsabilisering van alle deelstaten fnuiken.

Daarom pleit ik voor een andere – minder gekende – oplossing: aparte verkiezingen, maar dan kort na elkaar. Ik noem dit een ‘verkiezingssalvo’: verkiezingen die kort na elkaar worden afgevuurd op de kiezer.

Concreet: vanaf 2014 houden we elke 5 jaar regionale verkiezingen in mei, Europese in juli en federale in september. Elke 5 jaar ondergaan we zo slechts 1 jaar verkiezingskoorts. En genieten we van 4 jaar (relatieve) electorale stabiliteit. Frankrijk kent een soortgelijk systeem, waarbij elke 5 jaar presidents- en parlementsverkiezingen worden gehouden in een tijdspanne van amper 2 maand.

Een bijkomend voordeel is dat de korte periode tussen elke verkiezing het minder interessant maakt voor de verkozenen om door te gaan met de slechte gewoonte om aan elke verkiezing deel te nemen. Als we daarenboven de verplichting invoeren om een verkozen mandaat daadwerkelijk op te nemen, zal de plaag van het ‘parlement hoppen’ snel verdwijnen.

Tegelijkertijd maken we van het federaal parlement een ‘legislatuurparlement’, net zoals voor de deelstaten nu reeds het geval is. Vervroegde verkiezingen zijn zo uitgesloten, enkel tussentijdse regeringswissels kunnen nog. Mijn democratisch hart bloedt, maar mijn politieke geweten knaagt niet. Tussen ‘71 en ’81 – in slechts 10 jaar tijd – vonden 5 federale verkiezingen plaats. Resultaat? Een ontsporing van de overheidsfinanciën waar we al meer dan een generatie voor betalen. Die historische vergissing mogen we niet opnieuw maken. Om te vermijden dat we ongewild opnieuw in permanente verkiezingskoorts verzanden, bestaat er geen alternatief voor legislatuurparlementen.

Na de turbulente jaren ‘70 moest in ‘81 een nieuwe regering het land weer op de sporen zetten. Er werd fors bespaard. Men legde een indexsprong op. En ondanks massale betogingen werden de kruisraketten geplaatst. Tegen alle verwachtingen in wonnen in ’85 3 van de 4 regeringspartijen de verkiezingen. Blijkbaar kon de kiezer 4 jaar zonder verkiezingen best wel appreciëren, als het maar politieke actie voortbracht.

De invoering van een ‘verkiezingssalvo’ biedt in mijn ogen een oplossing voor één van de vele ‘institutionele probleem’ die Dehaene moet aanpakken …


– Deze column werd gepubliceerd in Knack in december 2009

– eenzelfde opiniestuk verscheen in De Standaard in juli 2007: http://stefaandevos.skynetblogs.be/post/4751509/geen-samenvallende-verkiezingen

1 reacties On Geen samenvallende verkiezingen

Laat een reactie achter:

Uw e-mailadres zal niet worden gepubliceerd.

Site Footer